ทักษะแห่งศตวรรษที่ 21 (21st Century Skills)
วิจารณ์ พานิช (2555: 16-21) ได้กล่าวถึงทักษะเพื่อการดำรงชีวิต
ในศตวรรษที่ 21 ดังนี้

  
       ยุคศตวรรษที่ 21 ปัจจุบันการเรียนรู้สาระวิชา (content หรือ subject matter) ควรเป็น
การเรียน จากการค้นคว้าเองของศิษย์ โดยครูช่วยแนะนำ และช่วยออกแบบ กิจกรรมที่ช่วย
ให้นักเรียนแต่ละคนสามารถประเมินความก้าวหน้าของการเรียนรู้ ของตนเองได้
สาระวิชาหลัก (Core Subjects) ประกอบด้วย
            - ภาษาแม่ และภาษาสำคัญของโลก
            - ศิลปะ
            - คณิตศาสตร์
            - การปกครองและหน้าที่พลเมือง
            - เศรษฐศาสตร์
            - วิทยาศาสตร์
            - ภูมิศาสตร์
            - ประวัติศาสตร์

          โดยวิชาแกนหลักนี้จะนำมาสู่การกำหนดเป็นกรอบแนวคิดและยุทธศาสตร์ สำคัญต่อการ
  จัดการเรียนรู้ในเนื้อหาเชิงสหวิทยาการ (Interdisciplinary) หรือหัวข้อสำหรับศตวรรษที่ 21   โดยการส่งเสริมความเข้าใจในเนื้อหาวิชา แกนหลัก และสอดแทรกทักษะแห่งศตวรรษที่ 21   เข้าไปในทุกวิชาแกนหลัก ดังนี้

        ทักษะแห่งศตวรรษที่ 21
            - ความรู้เกี่ยวกับโลก (Global Awareness)
            - ความรู้เกี่ยวกับการเงิน เศรษฐศาสตร์ ธุรกิจ และการเป็นผู้ประกอบการ
  (Financial, Economics, Business and Entrepreneurial Literacy)
            - ความรู้ด้านการเป็นพลเมืองที่ดี (Civic Literacy)
            - ความรู้ด้านสุขภาพ (Health Literacy)
            - ความรู้ด้านสิ่งแวดล้อม (Environmental Literacy)

        ทักษะด้านการเรียนรู้และนวัตกรรม จะเป็นตัวกำหนดความพร้อมของนักเรียนเข้าสู่
  โลกการทำงานที่มีความซับซ้อนมากขึ้นในปัจจุบัน ได้แก่ ความริเริ่มสร้างสรรค์ ์และนวัตกรรม
  การคิดอย่างมีวิจารณญาณและการแก้ปัญหา การสื่อสารและการร่วมมือ

         ทักษะด้านสารสนเทศ สื่อ และเทคโนโลยี เนื่องด้วยในปัจจุบัน
  มีการเผยแพร่ข้อมูลข่าวสารผ่านทางสื่อและเทคโนโลยีมากมาย ผู้เรียน
  จึงต้องมีความสามารถในการแสดงทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณและ
  ปฏิบัติงานได้หลากหลาย โดยอาศัยความรู้ในหลายด้าน ดังนี้
        - ความรู้ด้านสารสนเทศ
        - ความรู้เกี่ยวกับสื่อ
        - ความรู้ด้านเทคโนโลยี

        ทักษะด้านชีวิตและอาชีพ ในการดำรงชีวิตและทำงาน
  ในยุคปัจจุบันให้ประสบความสำเร็จ นักเรียนจะต้องพัฒนาทักษะชีวิต
  ที่สำคัญดังต่อไปนี้
       - ความยืดหยุ่นและการปรับตัว
       - การริเริ่มสร้างสรรค์และเป็นตัวของตัวเอง
       - ทักษะสังคมและสังคมข้ามวัฒนธรรม
       - การเป็นผู้สร้างหรือผู้ผลิต (Productivity) และความรับผิดชอบเชื่อถือได้ (Accountability)
       - ภาวะผู้นำและความรับผิดชอบ (Responsibility)

        ทักษะของคนในศตวรรษที่ 21 ที่ทุกคนจะต้องเรียนรู้ตลอดชีวิต คือ การเรียนรู้ 3R x 7C
     3R คือ Reading (อ่านออก), (W)Riting (เขียนได้), และ (A)Rithemetics
  (คิดเลขเป็น)
     7C ได้แก่
   Critical Thinking and Problem Solving (ทักษะด้านการคิดอย่างมีวิจารณญาณ
และทักษะในการแก้ปัญหา)
   Creativity and Innovation (ทักษะด้านการสร้างสรรค์ และนวัตกรรม)
   Cross-cultural Understanding (ทักษะด้านความเข้าใจความต่างวัฒนธรรม   
ต่างกระบวนทัศน์)
   Collaboration, Teamwork and Leadership (ทักษะด้านความร่วมมือการทำงานเป็นทีม
และภาวะผู้นำ)
   Communications, Information, and Media Literacy (ทักษะด้านการสื่อสาร สารสนเทศ และรู้เท่าทันสื่อ)
   Computing and ICT Literacy (ทักษะด้านคอมพิวเตอร์ และเทคโนโลยีสารสนเทศ และการสื่อสาร)
   Career and Learning Skills (ทักษะอาชีพ และทักษะการเรียนรู้)

 
การเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21

        เป็นการกำหนดแนวทางยุทธศาสตร์ในการจัดการเรียนรู้ โดยร่วมกันสร้างรูปแบบ
และแนวปฏิบัติในการเสริมสร้างประสิทธิภาพของการจัดการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 โดยเน้น
ที่องค์ความรู้ ทักษะ ความเชี่ยวชาญและสมรรถนะ  ที่เกิดกับตัวผู้เรียน เพื่อใช้ในการดำรงชีวิต
ในสังคมแห่งความเปลี่ยนแปลง  ในปัจจุบัน โดยจะอ้างถึงรูปแบบ (Model) ที่พัฒนามาจาก
เครือข่ายองค์กร ความร่วมมือเพื่อทักษะแห่งการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 (Partnership For 21st
Century Skills) (www.p21.org ) ที่มีชื่อย่อว่า เครือข่าย P21  ซึ่งได้พัฒนากรอบแนวคิด
เพื่อการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 โดยผสมผสานองค์ความรู้ทักษะเฉพาะด้าน ความชำนาญการ
และความรู้เท่าทันด้านต่างๆ เข้าด้วยกัน  เพื่อความสำเร็จของผู้เรียนทั้งด้านการทำงานและ
การดำเนินชีวิต

กรอบแนวคิดเชิงมโนทัศน์สำหรับทักษะแห่งศตวรรษที่ 21

        เป็นที่ยอมรับในการสร้างทักษะการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 (Model of 21st  Century
Outcomes and Support Systems) ซึ่งเป็นที่ยอมรับอย่างกว้างขวาง เนื่องด้วยเป็น กรอบ
แนวคิด ที่เน้นผลลัพธ์ที่เกิดกับผู้เรียน (Student Outcomes) ทั้งในด้านความรู้สาระวิชาหลัก
(Core Subjects) และทักษะแห่งศตวรรษที่ 21 ที่จะช่วยผู้เรียนได้เตรียมความพร้อม
ในหลากหลายด้าน รวมทั้งระบบสนับสนุน การเรียนรู้ ได้แก่มาตรฐานและการประเมินหลักสูตร
และการเยนการสอน การพัฒนาครู สภาพแวดล้อมที่เหมาะสมต่อการเรียนในศตวรรษที่ 21
       การเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 ต้องก้าวข้าม “สาระวิชา” ไปสู่การเรียนรู้ “ทักษะ แห่งศตวรรษ
ที่ 21”(21st Century Skills) ซึ่งครูจะเป็นผู้สอนไม่ได้ แต่ต้องให้ นักเรียนเป็นผู้เรียนรู้ด้วยตนเอง
โดยครูจะออกแบบการเรียนรู้ ฝึกฝนให้ตนเอง เป็นโค้ช (Coach) และอำนวยความสะดวก
(Facilitator) ในการเรียนรู้แบบ PBL (Problem-Based Learning) ของนักเรียน ซึ่งสิ่งที่เป็น
ตัวช่วย ของครูในการ จัดการเรียนรู้คือ ชุมชนการเรียนรู้ครูเพื่อศิษย์ (Professional Learning
Communities : PLC) เกิดจากการรวมตัวกันของครูเพื่อแลกเปลี่ยนประสบการณ์การทำหน้าที่
ของครูแต่ละคนนั่นเอง